Boyun Fıtığı ve Tedavisi

Boyun ağrılarının çoğu fıtıklaşma nedeni ile kola yayılan bir ağrı şeklinde görülmektedir. Öncelikle boyun bölgesini incelemek gerekir.
Resim
İntervertebral Diskin Yapısı
Disk annulus fibrozus adı verilen dış çember ve nukleus pulpozus denilen yumuşak jel kıvamlı merkezi kısımdan oluşur.
Disklerin omurgada en kalın olduğu bölge lumbal bölgedir, burada her biri yaklaşık 10 mm derinliğindedir.
Disklerin kama şekilli olmaları omurganın fizyolojik eğriliklerini ortaya çıkarmaktadır.
Resim
Annulus Fibrozus
Nucleusu bir zarf gibi sarar ve yerinde tutar. Diskin bir miktar dışarı doğru hareketliliğine (fıtıklaşmasına) izin verecek derecede elastiktir. Bu durum kuvvetlerin bir omurdan diğerine dağıtılmasına yardımcı olur.
Birbirini çaprazlayan kollejen lifler veya tabakalardan meydana gelir. Diskin değişik yönlerden gelen aşırı döndürücü kuvvetlere direnebilmesini sağlar.Dış kısmı sinir sonlanmalarını içerir. Lumbal bölgede anterior ve posterior kısımda aynı değildir. Önde omurların kenar kısımlarına uzanan 20 kadar kalın lamel, posteriorda ise sayıca daha az, ince ve tam kaynaşmamış lameller.

Nükleus Pulpozus
Su içeriği çok fazladır. Şişkin bir yapısı vardır, disk kesiye uğradığında sonuç nükleusun hemen fıtıklaşmasıdır. Diskin içindeki bu basınç omurları birbirinden uzaklaştırır tarzda hareket yapar. Çevre bağları gerilim stresi altında tutar.Stabilite kuvvetlenir.

Disk Patolojisi
Resim
Disk bulging(bombeleşme): Disk materyalinin normal sınırlarının ilerisinde bombeleşmesidir. Anulus fibrozus normaldir. Spinal stenoz oluşmadıkça veya nöral dokular etkilenmedikçe semptom vermez.
Disk protrüzyonu: Zayıflamış ve yırtılmış anulus fibrozusun içinde disk materyalinin arkaya doğru yer değiştirmesidir. PLL sağlamdır
Ekstrüde disk: Anulus fibrozusun tamamen yırtılması sonucu disk materyalinin yer değiştirmesidir. PLL yırtılmıştır
Sekestre disk: Yer değiştiren disk materyali serbest fragman şeklinde diskten tamamen ayrılmıştır.

Omurga,omur denilen birbirine bağlı kemikler serisinden oluşur. Omurlar birbirine,bir disk ve ‘’faset’’ eklemleri denilen iki küçük eklemle bağlıdır. Bir omuru diğerine bağlayan sağlam bağlantılı dokulardan oluşan disk, vertebraların arasındaki bir yastık ya da amortisör gibi görev yapar. Disk ve faset eklemleri,hareketlerinize,eğilmenize,boynunuzu ve sırtınızı döndürebilmenize olanak sağlar.

Disk,’’anulus fıbrosus’’ adı verilen sert dış tabakada zedelenme ve ‘’nükleus pulposus’’ adı verilen jel kıvamında merkez yapıdan oluşur.Yaşlanmayla beraber diskin merkez yapısı su içeriğini kaybetmeye başlayabilir ve diskin fonksiyonlarında bozulmaya yol açabilir.Disk merkez tabakasında bozulmalar olabileceği gibi, dış tabakada da zedelenme ve yırtılmalar meydana gelebilir. Bu durumda, diskin merkez yapısı dış tabakadaki yırtıktan, sinirler ve omuriliğin geçtiği kanala doğru taşmasına neden olabilir.

Bu duruma disk hernisi (fıtık) adı verilir. Bu olay boyunda meydana geldiği zaman servikal disk hernisi (boyun fıtığı) adı verilir. Servikal disk hernisi sinirlere baskı yapabilir ve kollara doğru yansıyan ağrıya, sızlamaya, his kaybına veya kuvvet kaybına yol açabilir. Nadiren servikal disk hernisi omurilik üzerinde baskıya neden olabilir ve bu durumda bacaklarda problemlere neden olabilir.

En Sık Görüldüğü Seviyeler
C5, C6
C6, C7

İntervertebral disk prolapsı tekrarlayıcı yüklenmeler, biyokimyasal ve dejeneratif değişikliklerin kombine bir sonucudur.
Tekrarlayıcı fleksiyon ekstansiyon hareketleri annulusta çatlaklara yol açar. Bu çatlak normal olarak sınırlandırılan ve korunan nükleusa bir kaçış yolu oluşturur. Küçük annuler yırtıklar, üzerinden aylar geçtikçe büyür ve prolapsuslar gelişebilir. Diskin ani prolapsusu da mümkündür.

Nükleusun Anormal Hareketliliği
Nükleus son plaktan vertebra cismine doğru yukarı hareket edebilir. Schmorl’s nodülü olarak da bilinir. Genç yetişkinlerde tekrarlama eğilimi gösterir. Sıklıkla geç dejeneratif değişiklikler oluşana kadar semptom vermez. Nükleus merkezi arkaya doğru hareket edebilir. Annulusun posterolateral kısmının fazla basınca açık olması nedeniyle nucleus posterolaterale doğru hareket edebilir.

Diskteki Basınçlarİntervertebral diskler gün boyu kompresyon stresleri altında su içeriğini dışarıya atma ve yüklenme ortadan kalktığında tekrar suyu nükleusa geri alma eğilimi gösterirler.
Fizik tedavi modaliteleri
Soğuk uygulama
Yüzeyel sıcak uygulama
Derin ısıtıcılar
Elektroterapi uygulamaları
Traksiyon uygulamaları
Masaj tedavisi gibi çeşitli tedavi yöntemleri ağrı ve kas spazmını azaltarak daha erken günlük yaşama dönülmesine yardımcı olurlar.
Korse ve destekler.
Fizik tedavi ,zayıflamış kasların kuvvet kazanmalarına yardımcı olabilir .
Düzenli hareket egzersizleri , germeler ,yürüme eğitimleri , yardımcı aletlerin 8 tekerlekli sandalye,vs ) kullanılması öğretilir.
Rehabilitasyon tedavisi ,günlük yaşamda bağımsızlığı hedefler.Giyinme ,kendi kendine bakım aktiviteleri yemek yeme ve araba kullanma teknikleri öğretilir,koordinasyon ve kuvvetlendirmeye yönelik egzersizler yaptırılır.Konuşma veya yutkunma zorluğu çekenler için konuşma terapisi uygulanır,ses eğitimi verilir.
Egzersiz tedavisinin amaçları
Ağrıyı azaltmak
Zayıf kasları güçlendirmek
Kontrakte kasları germek
Hipermobil segmentleri stabilize etmek
Hipomobil segmentleri mobilize etmek
Spinal yapılara mekanik stresi azaltmak
Postürü düzeltmek,

Tedavide yapılan uygulamaların yanı sıra evde hastanın kendisininde yapması gereken egzersizlerde önemli bir konudur.
Evde verilen programları uygulayan hastaların daha hızlı iyileşim gösterdiği ve ağrılarının tekrarlama olasılığının dahada azaldığı bilinmektedir.

Ek Olarak;
İntervertebral Disk Problemleri nelerdir, Dejeneratif disk sendromu ve Disk hernisi
İntervertebral Disk Problemleri
İntervertebral disk; nukleus pulpobus , annulus fibrosustan oluşan kuvvetin karşılanmasını sağlayan, vertebralar arasında bulunan yastıkçıklardır. Genelde problemler buradan kaynaklanır. Bunlar gece istirahat halindeyken kazandığı sıvıyı gün boyu yük taşıdıkça kaybeder. 1,5 cm kadar kısalmalar görebiliriz.
En sık fizyoterapiye başvuranlar;
• Dejeneratif disk sendromu: Yaşlanma sonucu disk, kaybettiği sıvıyı gerce geri alamaz. Sıvı içeriğini kaybeder. Bu sebeple vertebralar arasındaki mesafe azalır ve ekleme binen yük artar, travmalara açık hale gelir.
• Disk hernisi: travma veya yaşlanma sonucunda disklerde biyokimyasal değişiklikler olur. Annulus fibrosus kuvveti karşılayamaz ve çoğunlukla posterio-lateral yönden yırtılmalar olur.

Günlük Yaşamda Uyulması Gereken Prensipler
• Ani rotasyonel hareketlerden uzak durulacak.
• Yerden bir cisim alınacağı zaman dizler bükülerek alınacak.
• Ağır kaldırılmayacak.
• Gece uykusuna dikkat edilecek.
• B12 vitamin dengesini koruyacak besinler tüketecek, sağlıklı beslenecek. (b12 disk iyileşmelerinde)
• Bir cisim itilirken göğüse yakın tutulmalı
• Otururken diz kalçadan daha yukarıda olmalı
• Yatak vücudun şeklini almayacak kadar sert olmalı.

Fizik tedavi programları ve fizyoterapistin vereceği egzersizler çok önemlidir. Bu yüzden Fizik tedavi bölümüne gidip uzman bir doktorla görüştükten sonra fizyoterapistinizden egzersiz planınızı alıp uygulamaya özen göstermeniz size çok faydalı olacaktır.

Konya'da Özel Fizik Tedavi için tıklayınız: